Ceza hukukunda güven ilkesi

Abstract

Güven ilkesi, kural olarak kimsenin kendi davranışlarını, üçüncü kişilerin yükümlülüklerine aykırı hareket edecekleri varsayımı altında yönlendirme yükümlülüğü olmadığı, aksine somut belirtiler olmadığı sürece bu kişilerin hukuka uygun davranacakları yönündeki beklentilerinin hukuk düzeni tarafından korunacağını ifade eder. Başka bir deyişle güven ilkesi, herkesin diğerlerinin hukuka uygun davranacaklarına ve kendi yükümlülüklerini yerine getireceklerine güvenebileceği anlamına gelir. İlke, ilk olarak Alman ve Avusturya hukuklarında trafik hukuku bağlamında ortaya çıkmış ve içtihatlar yoluyla giderek genişleyen bir uygulama alanına kavuşmuştur. Bu bakımdan güven ilkesi; tıp hukuku, inşaat hukuku, ürün sorumluluğu gibi alanlar başta olmak üzere insanlar arası etkileşim ve işbirliğinin olduğu pek çok alanda uygulanma kabiliyetine sahiptir. Taksirli suçlar bakımından uygulama alanı bulan güven ilkesine, objektif özen yükümlülüğünün belirlenmesi ve somutlaştırılmasında başvurulmaktadır. Nitekim hukuk normlarına uyulacağını varsayarak hareket etmek kişinin yükümlülüklerine aykırı bir hareket olarak nitelendirilemez. Ancak güven ilkesi sınırsız bir uygulama alanına sahip olmayıp bazı sınırlandırmalara tabidir. Çocuklar, yaşlılar gibi hukuk kurallarına uyamayabilecek kişilere karşı güven ilkesi geçerli olmadığı gibi diğerlerinin hukuka aykırı hareket ettikleri yönünde somut emareler bulunması ile denetim ve gözetim yükümlülüğü bulunması gibi durumlarda de güven ilkesi uygulanmaz. Bu halde kişi, diğerlerinin hukuka aykırı davranabileceklerini dikkate alma yükümlülüğü altındadır.

The principle of trust states that no one is obliged to orientate his/her behavior under the assumption that third parties will act unlawfully. The expectation that people will act following the law will be protected by legal order unless there are concrete indications to the contrary. The principle of trust emerged for the first time in the context of traffic law during the in Germany and Austria. In the last decades, its application expanded substantially to other fields and countries. Indeed, the trust principle can be applied in many areas of interaction among people, such as medical law, construction law, and product liability. The principle of trust, applied in negligence crimes, is used to determine and concretize objective duty of care. To assume that others will comply with the legal norms cannot be defined as a contradiction of obligations. However, the principle of trust does not have an unlimited field of application and is subject to certain limitations. For example, it does not apply to persons who may not be able to comply with the legal rules, such as children and the elderly. Furthermore, the trust principle does not apply in cases with concrete indications that others are acting contrary to the law but with an obligation of control and supervision. In this case, the person is under the obligation to take into account that others may act unlawfully.