Ahşap sütunlu camilerin taşıyıcı sistem performansları: Kastamonu örneği

Abstract

Deprem ülkesi olması sebebiyle Türkiye için tarihi yapılar ve onların kültürel sürdürülebilirlikleri önemlidir. Bu yapıları gelecek nesillere aktarmanın yollarından biri yeni nesil simülasyon teknikleri ile yapısal olarak hassas noktalarını belirlemek ve bu yapıları depreme karşı güçlendirmektir. Bu kapsamda bu çalışmada tarihi yapılar arasında önemli bir yer tutan ahşap sütunlu camiler incelenmiştir. Alan çalışması olarak çok sayıda ahşap sütunlu camiye ev sahipliği yapan ve deprem bölgesinde yer alan Kastamonu seçilmiştir. Bölgede 11 adet ahşap sütunlu cami tespit edilmiş olup ölçüleri alınarak çizimleri yapılmış ve güncel durumları belgelenmiştir. Bu camiler arasından fay hattına en yakın olan iki cami (Kasaba Köy Candaroğlu Mahmut Bey Camii ve Hanönü Yukarı Küreçayı Camisi) seçilerek yapısal davranışlarını ve depreme karşı dayanımlarını belirlemek için yapısal analizleri yapılmıştır. Tarihi binaların yapısal davranışını incelemek için en uygun yöntemlerden birisi sonlu elemanlar analizi yöntemidir. Yapılan 3 boyutlu sonlu elemanlar analizleri her iki caminin yapısal performansları hakkında genel bir fikir vermiştir. Anadolu'daki ahşap sütunlu camilerin yapısal performanslarını iyi bir şekilde sürdürebilmeleri için, özellikle ahşap yapı elemanlarının malzeme özelliklerinin ve bağlantı detaylarının bozulmamasına çaba harcanmalı ve iyi korunmalıdır.

Historical structures and their cultural sustainability are significant for Turkey as an earthquake country. Reinforcements against earthquakes are made on the structurally sensitive points with new-generation simulation techniques for transferring them to future generations. In this context, timber hypostyle mosques, which have an important place among historical buildings, were examined in this study. Kastamonu, which has many timber hypostyle mosques and is located in the earthquake prone areas, was selected as the field study. 11 timber hypostyle mosques were identified in the region, their measurements were taken and their drawings were made and their current status was documented. Among these mosques, two mosques closest to the fault line, Kasaba Köy Candaroğlu Mahmut Bey Mosque and Hanönü Yukarı Küreçayı Mosque, were selected and structural analyzes were made to determine their earthquake behavior. Finite element analysis method is one of the most suitable methods to examine the structural behavior of historical buildings. The 3D finite element analysis of the mosques provides a general overview of the structural performances of both mosques. In order to maintain well structural performance of timber hypostyle mosques in Anatolia, efforts should be made to preserve the material properties and connection details of especially wooden building elements and should be well protected.