Fosforlanmış ß-Amiloid Peptidlerin Floresan Görüntülenmesi için BODIPY-bazlı Zn(II) Dipikolilamin Probu

Floresans spektroskopisi ve floresans görüntüleme, temel bilimler ve tıp alanlarında hedef moleküllerin belirlenmesi için kullanılan çok önemli tekniklerdir. Bu tekniklerde kullanılan floresan sensörler özel molekül ve iyonların görüntülenmesini sağlayan etkili ve hassas moleküler problardır. Dolayısıyla; floresan sensörlerin sentezine yönelik çalışmalar hızla devam etmektedir. Elde edilen floresan problar enzimlerdeki, peptitlerdeki ve biyolojik bileşenlerdeki değişiklikleri belirleyerek birçok hastalığın tanısında da kullanılabilmektedir. Alzheimer hastalığı dünyada 20 milyondan fazla insanı etkileyen yaşa bağlı demansın gözlendiği önemli bir hastalıktır. Bu hastalıkta β-amiloid plakların oluşması nörodejeneratif bir basamaktır ve β-amiloid agregatların görüntülenmesi Alzheimer hastalığının erken evrede teşhisine ve hastalığın seyrinin takibine olanak vermektedir. β-Amiloid plakların oluşum sürecini ise bu peptitlerin mutasyonla ve konformasyonel değişimlerle çeşitli yapılar oluşturması tetiklemektedir. Bu değişimlerden bir tanesi de β-amiloid peptitlerin fosforilasyonudur. Fosforlanmış β-amiloid peptitlerin en erken evrede oluştuğu ve plak oluşumunu tetiklediği yapılan çalışmalarla bulunmuştur. Bu amaçla, fosforlanmış β-amiloid peptitlerine hassas olabilecek yeni BODIPY-bazlı floresan sensörün sentezlenmesi planlanmıştır. Çalışmada; yüksek fotokararlılık, yüksek floresan quantum verimi, yüksek sönüm katsayısı ve pH veya çevresel faktörlerden etkilenmeme gibi iyi fotofiziksel özelliklerinden dolayı BODIPY çekirdeği floresan iskelet olarak seçilmiştir. Proje kapsamında Zn(II) dipikolilamin fonksiyonel grubu içeren BODIPY sensörü sentezlenecek ve fosforlanmış β-amiloid peptitlerine karşı floresans ve bağlanma özellikleri incelenecektir. Projenin başarısı Zn(II) dipikolilamin fonksiyonel grubu içeren BODIPY sensörünün sentezlenmesi ve fosforlanmış β-amiloid peptitlerinin seçici olarak görüntülenmesi olacaktır. Sensörün in vitro çalışmalarla başarısı kanıtlandıktan sonra in vivo çalışmalarda da β-amiloid plaklarının görüntülenmesine ışık tutacağı düşünülmektedir.