Küreselleşme ile entegre olan ekonomilerin güç savaşları: Enerji bağlamında değerlendirme ve Türkiye özelinde önermeler

Abstract

Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarında yaşanan sıkıntıların tekrar yaşanmaması ve dünya ticaretinin serbestleştirilmesi amacıyla kurulan IMF, GATT ve Dünya Bankası gibi kurum ve kuruluşların katkısı ile teknolojik gelişmeler küreselleşmenin yolunu açmıştır. Soğuk savaşın bitişi, DTÖ'nün hayata geçirilmesi ve internetin bireysel olarak kullanılması sonucu küreselleşme hız kazanmış, ülkelerin ekonomik ve sosyal olarak birbirlerine bağlılıkları üst seviyelere çıkmıştır. Oluşan şartlardan en büyük kazancı, modern dünyanın üretim üssü haline gelen Çin sağlamış, soğuk savaş sonrası kurulan SSCB mirasçısı Rusya da ekonomik olarak toparlanarak tekrar eski günlerine dönme yönünde politikaları hayata geçirmiştir. Gelinen durum, başta ABD olmak üzere Batılı ülkeler tarafından risk olarak değerlendirilmiş ve engelleyici adımlar atılmaya başlanmıştır. Rusya'nın Kırım'ı ilhakı sonucu uygulanan yaptırımlar, Çin ve ABD'nin ticaret savaşları, Covid-19 pandemisi ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgale kalkışması süreçlerinde dünya ticareti büyük sınamalar yaşamış, gıda, sağlık ve çip krizi başta olmak üzere tedarik zincirlerinde yaşanan sorunlar üretim süreçlerini negatif etkilemiş ve dünya genelinde enflasyonu rekor seviyelere çıkarmıştır. Küresel güçlerin kendi çıkarları doğrultusunda özellikle 2010'lu yıllardan itibaren izlemiş oldukları politikalar, küreselleşmenin etkisi ile birleşen ekonomiler için riskin büyüklüğünü göstermiştir. Dünyada yaşananlardan Türkiye'de izole kalamamış, yüksek enflasyona bağlı halkın alım gücünde azalma meydana gelmiş, izlediği politikalarla gıda ve enerji yönüyle diğer ülkelere göre kısmen daha az etkilenmiştir. Ancak, enerji konusunda dışa bağımlılık oranının çok yüksek olması gelişmekte olan ülke için büyük bir risk olarak ortada durmaktadır. Çalışmamız kapsamında küreselleşme süreci ve küresel güçlerin izledikleri politikalar ele alınmış, Türkiye için enerji kaynaklı riskler ortaya konulmuş ve bu risklerin azaltılması veya ortadan kaldırılmasına yönelik özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarından olan güneş enerjisi açısından Türkiye'nin potansiyeli mukayeseli olarak incelenerek önerilerde bulunulmuştur.

In order to prevent the recurrence of hardships experienced during the First and Second World Wars and to liberalize world trade, institutions such as the IMF, GATT, and World Bank have played a significant role in paving the way for globalization, along with technological advancements. The end of the Cold War, the establishment of the WTO, and the individual use of the internet have accelerated globalization, leading to heightened economic and social interdependence among countries. China has been the greatest beneficiary of these conditions, becoming the manufacturing hub of the modern world, while Russia, as the successor to the USSR, has implemented policies to revive its economy and return to its former days. However, this situation has been viewed as a risk by Western countries, particularly the United States, leading to the implementation of restrictive measures. The sanctions imposed as a result of Russia's annexation of Crimea, the trade wars between China and the US, the Covid-19 pandemic, and Russia's attempted occupation of Ukraine have posed significant challenges to world trade. Issues in supply chains, particularly in food, health, and chip sectors, have negatively affected production processes and pushed global inflation to record levels. The policies pursued by global powers, primarily since the 2010s, in line with their own interests, combined with the effects of globalization, have demonstrated the magnitude of the risk for interconnected economies. Turkey has been affected by these global developments, leading to a decrease in the purchasing power of its population due to high inflation. The country's policies have provided some insulation in terms of food and energy compared to other nations. However, the high level of energy dependency poses a significant risk for a developing country like Turkey. Within the scope of our study, recommendations have been made by comparing Turkey's potential in solar energy, a renewable energy source, in order to reduce or eliminate the identified risks.