Ardıl çeviri eğitiminde dikkat yönetimi ve çalışma belleği dinamikleri

Abstract

Ardıl çeviri, çevirmenin yukarıdan-aşağıya dikkatini, aşağıdan-yukarıya dikkatini, dinlenme durumuağlarını ve çalışma belleğini yetkin biçimde yönetmesini gerektiren son derece zorlayıcı bir süreçtir.Çalışma belleğine bilginin girmesi ve işlenmesi ancak yukarıdan-aşağıya dikkatinin odaklanmasısonucu gerçekleşir. Bilginin işlenmesi sürecinde, çevirmenin kulağına gelen bilginin tanınması,çözümlenmesi ve anlamlandırılması üzerine çevirmen konuşmaya ilişkin bir kavrayış elde eder.Çevirmen yukarıdan-aşağıya dikkatini konuşmaya odaklanmak amacıyla korumaya çalışırken belleğiolumsuz yönde etkileyebilecek dinlenme durumu ağlarını ve aşağıdan-yukarıya dikkatini dedenetlemek durumundadır. Ancak bu şekilde çalışma belleğine girecek bilgi işlenerek artalanbilgisiyle bütünleştirileceğinden akıcı ve güvenilir bir çeviri yapılabilir. Bu makalede, sözlü çevirideyetkinlik noktasına ulaşabilmek için bilinmesi gereken bellek dinamikleri ve dikkat türleri üzerindedurulmakta, hem bilginin kodlanması hem de geri çağrılmasında çevirmenin işini kolaylaştıracakstratejilere değinilmekte, ayrıca ardıl çeviri sırasında ortaya çıkabilecek beklenmedik sorunlara bağlıolarak yaşanabilecek dikkat kaybının engellenmesine yönelik öneriler üzerinde durulmaktadır. Bumakalede dikkat ve bellek yönetiminin yanında ardıl çeviri eğitiminde önemli yer tutan ve hem bellekişleyişini hem de dikkat sistemlerini yöneten yürütücü biliş, stres ve sorunlarla başa çıkmastratejilerine de yer verilmiştir.