Siyasetname Geleneğinde İktidarın Denetimi Sorunu: Nushatü's-Selâtîn Örneği

Abstract

Siyasal iktidarın nasıl denetlenebileceği sorunu siyasete dair tarihsel tartışmaların tam kalbinde yer alır. Söz konusu problem bir başka hayati siyasal sorun olan iktidarın sınırlandırılmasının bir parçasıdır. Ancak bu iki sorun bir ve aynı şeye işaret etmezler. Bu varsayımdan hareket eden bu çalışma bir onaltıncı yüzyıl Osmanlı bürokratı olan Gelibolulu Mustafa Âlî'nin gözünden iktidarın denetimi sorununa ışık tutmayı amaçlıyor ve bunu yaparken Mustafa Âlî'nin 1581'de yazdığı bir metne odaklanıyor. Çalışmanın ana argümanı; Mustafa Âlî'nin siyasetname türünün bir parçası sayılabilecek metni Nushatü's Selâtîn'in iktidarın denetimi sorununu tartışan bir metin olduğu ve bunu üç belirgin ilke, adalet, Tanrı korkusu ve liyakat, üzerinden yaptığıdır.