Geçici Ödemeler

Abstract

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun (TBK) 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte Türk Hukukuna ilk kez kazandı- rılan kavramlardan bir tanesi de geçici ödemelerdir. İsviçre ve Alman Hukuk Sistemlerinde karşılığı bulunmayan bu kavramın temel işlevi, zarar görenin yargılama sürecinin sonunda ulaşabileceği tazminata kadar doğan mağduriyetinin önlenmesi amacına hizmet etmektir. Özellikle yargılama sürelerinin uzunluğu göz önünde bulundurulduğunda, TBKnın 76. maddesinde düzenlenen bu kavramın önemi daha belirgin hale gelecektir. Yasa koyucu geçici ödeme kararının verilebilmesini üç şartın birlikte gerçekleşmesi koşuluna bağlamıştır. Bunlar zarar görenin (davacının), iddiasının haklılığını gösteren inandırıcı kanıtlar sunması; ekonomik durumunun gerektirmesi ve talepte bulunması- dır. Hakime, yukarıdaki üç şartın birlikte varlığı halinde geçici ödemeye hükmetme konusunda takdir yetkisi tanınmıştır. Geçici ödemeye hükmedilmesi halinde davalının yaptığı geçici ödemeler, yargılama sonunda hükmedilen tazminata mahsup edilir. Eğer tazminata hükmedilmezse hâkim, davacının aldığı geçici ödemeleri, yasal faizi ile birlikte geri vermesine karar verir. TBKnın 76. maddesinde düzenlenen bu kavram, Kanunun sistematiği gereği Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri ayrı- mında yer alsa dahi; TBKnın 114. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan Haksız fiil sorumluluğuna ilişkin hükümler, kıyas yoluyla sözleşmeye aykırılık hallerine de uygulanır. hükmü gereğince sözleşmeye aykırılık nedeniyle doğan zararlar için de geçici ödemeye hükmedilebilmesi mümkündür. Hatta aynı Kanunun 55. maddesinin ikinci fıkrasında Bu Kanun hükümleri, her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine ya da kişinin ölümüne bağlı zararlara ilişkin istem ve davalarda da uygulanır. düzenlemesine yer verilmiştir. Yani idari yargıda açılan tam yargı davalarında da geçici ödemeye karar verilmesi şaşırtıcı olmayacaktır.