Reddedilme duyarlılığı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Downey ve Feldman (1996) tarafından kaygılı bir şekilde reddedilme beklentisi içinde olma ve reddedilme konusunda çabuk algı geliştirme ve aşırı tepkisel olma eğilimleri olarak tanımlanan reddedilme duyarlılığını ölçmek amacıyla geliştirilen Reddedilme Duyarlılığı Ölçeğinin (RDÖ) psikometrik özelliklerini Türk örnekleminde incelemektir. RDÖ, iki ayrı çalışmada üniversite öğrencileri (N = 715) tarafından doldurulmuştur. Ayrıca, ölçeğin yordayıcı geçerliğini test edebilmek amacıyla birinci çalışmanın örneklemindeki katılımcılar (N1 = 407) arkadaşlık kalitesi ve yakın ilişkilerde bağlanma stilleri ölçeklerini; ikinci çalışmanın örneklemindeki katılımcılar ise (N2 = 308) olumsuz romantik partner davranışlarına yapılan sorumluluk atıfları ve değişken özsaygı ölçeklerini doldurmuşlardır. Belirtilen iki örneklemden toplanan veriler kullanılarak 18 maddelik orijinal ölçeğin yapı geçerliği ayrı ayrı test edilmiş ve çapraz geçerlik analizleri yapılmıştır. Faktör analizleri, Türkçeye uyarlanmış orijinal 18 maddeden oluşan ölçeğin, iç tutarlılığı yüksek tek faktörlü bir yapıya sahip olduğunu göstermiştir. Ayrıca, yordayıcı geçerliği destekler biçimde, reddedilme duyarlılığının bağlanma kaygısı ve kaçınma, değişken özsaygı ve olumsuz romantik partner davranışlarına yapılan sorumluluk atıfları ile olumlu yönde; arkadaşlık kalitesi ile ise olumsuz yönde ve anlamlı düzeylerde ilişkili olduğu bulunmuştur. Bulgular, Türkçeye adaptasyonu yapılan ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğunu göstermiştir. Sonuçlar, ölçeğin geliştirmesine yönelik önerilerle birlikte tartışılmıştır.

This study examines the psychometric qualities of the Rejection Sensitivity Questionnaire (RSQ) on a Turkish sample. Downey and Feldman (1996) developed the RSQ to assess rejection sensitivity and they conceptualized it as a tendency to expect anxiously to be rejected and having proclivity to perceive and overreact to rejection cues. University students (N = 715) rated RSQ in two different studies. Additionally, the participants in the first sample (N1 = 407) completed friendship quality and attachment styles measures whereas the participants in the other sample (N2 = 308) completed the responsibility attributions for negative partner behaviors and unstable self-esteem measures to test the predictive validity of the RSQ. Factor analyses showed that the 18-item questionnaire has a stable single factor solution with high reliability. Confirmatory factor analyses confirmed one factor solution consistently in two samples providing evidence for cross-validation of the RSQ. In support of the predictive validity, rejection sensitivity was found to be associated negatively with friendship quality and positively with unstable self-esteem, responsibility attributions for negative partner behavior, and anxious and avoidant attachment styles. The findings revealed that Turkish RSQ was a valid and reliable measure. The results were discussed along with the suggestions to improve the scale in line with the culture.