Bölüm Seçimine Göre Karanlık Üçlü ve Büyük Beşli Kişilik Özelliklerinin İncelenmesi

Abstract

Karanlık Üçlü (KÜ) kişilik özellikleri, birbirleriyle ilişkili kişilik özelliklerinden Makyavelizm, narsisizm ve psikopatiyi kapsamaktadır ve araştırmalar KÜ kişilik özelliklerinde yüksek skor alan bireylerin bu kişilik özelliklerine uygun olan ödüllere/çıktılara ulaşmalarını sağlayacak meslekler seçme eğiliminde olduklarını göstermektedir. Bu bulgular ve önermeyle uyumlu olarak, KÜ kişilik özelliklerinin üniversite öğrencilerinin bölüm tercihlerini etkileyeceği önerilmektedir. Önceki araştırmalar Büyük Beşli (BB) kişilik özelliklerinin de eğitim tercihlerini etkilediğini göstermektedir. Bu çalışmanın temel amacı, kariyer seçimlerinde bu kişilik özelliklerine bağlı olarak yapılan öz-seçimlerin etkili olup olmadığını araştırmaktır. Veri, Türkiye’de yedi farklı alanda (psikoloji, hukuk, iktisat/işletme, mühendislik, siyaset bilimi, tıp ve eğitim bilimleri) henüz eğitime başlamış 659 (359 kadın) üniversite öğrencisinden toplanmıştır. Grupların değişkenlerdeki ortalamaları KÜ ve BB kişilik özelliklerinin bağımlı değişken olduğu 2 (cinsiyet)×7 (bölüm) varyans analizi yöntemiyle karşılaştırılmıştır. Sonuçlar, iktisat/işletme ve mühendislik öğrencilerinin Makyavelizm skorlarının psikoloji öğrencilerinin skorlarından daha yüksek olduğunu; ayrıca, mühendislik, iktisat/işletme ve siyaset bilimi öğrencilerinin psikopati skorlarının psikoloji öğrencilerinin skorlarından yüksek olduğunu göstermiştir. Psikoloji öğrencilerinin nevrotizm skorlarının, mühendislik, iktisat/işletme ve siyaset bilimi öğrencilerinin skorlarından daha yüksek olduğu bulunmuştur. Hukuk ve eğitim fakültesi öğrencilerinin nevrotiklik skorları da mühendislik ve iktisat/işletme öğrencilerinin skorlarından daha yüksektir. Son olarak, sonuçlar deneyime açıklık ve dürüstlük kişilik özellikleri için bölüm ve cinsiyetin etkileşim etkisinin olduğunu göstermiştir. Bulgular, kuramsal ve uygulamaya yönelik çıkarımlar ile gelecekteki araştırmalar için öneriler bağlamında tartışılmıştır.