Mimarlık Bölümü Tezleri

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12416/219

Browse

Now showing 1 - 20 of 47

19.yy sonu ve 20. yy başında Osmanlı'da teknolojik ütopyalar ve yapılı çevre tahayyülleri
(2022) Ateş Başıbüyük, Fatma
Bu tezin amacı 19. yüzyılın sonunda ve 20. yüzyılın başında Osmanlı Devleti'nde ortaya çıkan ütopik anlatılar ve süreli yayınlarda yer alan makale ve görseller üzerinden teknoloji isteği ve gelecek tahayyüllerinin mimari olarak incelenmesidir. Ütopya anlatılarıyla başlayan mükemmel bir toplum oluşturma ihtiyacı, Sanayi İnkılabı ve Reform hareketleriyle yerini teknolojik icatların merkeze alındığı gelecek tasarılarına bırakmıştır. Osmanlı'da ise bu gelecek tasarıları rüya ile başlayan anlatılarda yer bulmuş, bu anlatılarla paralellik gösteren süreli yayınlarda bulunun yazılar ve görseller yoluyla daha geniş kitlelere kendini gösterebilmiştir. Bu süreçte üretim ve gelişim süreçlerine çoktan geçmiş Avrupalı devletleri anlamaya çalışan Osmanlı Devleti, kendi içindeki ve dışındaki çatışmaları, bu yeniliklere yetişmeyi prensip edinerek atlatmaya çalışmıştır. Bu edebi metinlerin geneli Fenni Edebiyat çerçevesi içine girmiş ve gelecek tasarılarının mimarlık söylemlerinde oldukça önemli bir yer üstlenmiştir. Teze başlarken ilk olarak ütopya kavramına ve ilk ütopyalara bakılmıştır. Devam eden kısımda fenni mimarlık kavramı incelenmiş ve mimarlıkla ilişkisi sorgulanmıştır. Fenni mimarlık eserleri içine dahil edilen edebi metinlerdeki rüyalar ve gelecek tahayyüllerine Rüyada Terakki ve Medeniyet-i İslamiyeyi Rüyet, Çamlar Altında Musahabe ve Rüşeni'nin Rüyası adında üç eser seçilerek, eserlerin yazılma amaçları ve mimari ile kurulan ilişkiye bakılmıştır. İlerleyen kısımlarda Şehbal, Resimli Gazete, Kalem ve Cem dergilerinin görsel ve yazınsal metinleri ele alınmıştır. Bu kaynaklar edebi metin seçkileriyle ortak bir söylem oluşturmak amaçlanarak başlıklara ayrılmış ve tezin önemli bir kısmını oluşturmuştur. Bu yazınların birbiri ile olan bağlantıları ve elde edilen söylemin mimarlık alanına katkısı değerlendirilmiştir.
Ahşap sütunlu camilerin taşıyıcı sistem performansları: Kastamonu örneği
(2020) Zamur Koçak, Sevilay
Deprem ülkesi olması sebebiyle Türkiye için tarihi yapılar ve onların kültürel sürdürülebilirlikleri önemlidir. Bu yapıları gelecek nesillere aktarmanın yollarından biri yeni nesil simülasyon teknikleri ile yapısal olarak hassas noktalarını belirlemek ve bu yapıları depreme karşı güçlendirmektir. Bu kapsamda bu çalışmada tarihi yapılar arasında önemli bir yer tutan ahşap sütunlu camiler incelenmiştir. Alan çalışması olarak çok sayıda ahşap sütunlu camiye ev sahipliği yapan ve deprem bölgesinde yer alan Kastamonu seçilmiştir. Bölgede 11 adet ahşap sütunlu cami tespit edilmiş olup ölçüleri alınarak çizimleri yapılmış ve güncel durumları belgelenmiştir. Bu camiler arasından fay hattına en yakın olan iki cami (Kasaba Köy Candaroğlu Mahmut Bey Camii ve Hanönü Yukarı Küreçayı Camisi) seçilerek yapısal davranışlarını ve depreme karşı dayanımlarını belirlemek için yapısal analizleri yapılmıştır. Tarihi binaların yapısal davranışını incelemek için en uygun yöntemlerden birisi sonlu elemanlar analizi yöntemidir. Yapılan 3 boyutlu sonlu elemanlar analizleri her iki caminin yapısal performansları hakkında genel bir fikir vermiştir. Anadolu'daki ahşap sütunlu camilerin yapısal performanslarını iyi bir şekilde sürdürebilmeleri için, özellikle ahşap yapı elemanlarının malzeme özelliklerinin ve bağlantı detaylarının bozulmamasına çaba harcanmalı ve iyi korunmalıdır.
Alüminyum giydirme cephe sistemlerinin tasarım ve üretim süreçlerinde cephe-taşıyıcı sistem ilişkisi bakımından karşılaşılan mimari sorunlar
(2021) Saban, Müge
İnşaat sektöründeki yenilikçi düşünce anlayışı ile beraber cephe kavramı, yapıdan farklı olarak gelişmeye başlamış ve alüminyum giydirme cephe sistemlerinin oluşmasına ve gelişmesine neden olmuştur. Günümüzde, alüminyum giydirme cephe sistemlerinin kullanımı, teknolojinin gelişmesi ile beraber yapı sektöründe ki öncü cephe uygulaması haline gelmiştir. Yapıya uygun giydirme cephe sisteminin seçimi performans kriterlerinin yerine getirilmesinde önemli bir koşuldur. Alüminyum giydirme cephe sistemlerinin tasarım ve üretim süreçlerinin doğru yönetilmesi, yapıda istenilen performans kriterlerinin yerine getirilmesini sağlar. Yanlış cephe seçimi ve süreçlerdeki eksikliklerden dolayı, alüminyum giydirme cephe sistem uygulamalarında sorunlar meydana gelecektir. Tez çalışmasının asıl amacı olan Türkiye'de ve gelişmiş inşaat standartlarına sahip ülkelerde, alüminyum giydirme cephe sistemlerinin tasarım ve üretim süreçlerinde cephe-taşıyıcı sistem ilişkisi hakkında karşılaşılan sorunlar irdelenerek, oluşabilecek farklılıkların, hangi süreçte ne gibi sorunlar yarattığı ve bu sorunlara nasıl çözümler bulunabileceği analiz edilmiştir.
Amasya'nın tarihi dokusunun 20.yüzyılda değişimi: Yeşilırmak'ın güneyinde sit alanı içindeki bölgenin analizi
(2022) Topçu, Selçuk
Amasya, geçmişten günümüze kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir açık hava müzesi özelliğine sahiptir ve bu medeniyetlerin mimari eserlerini barındırmaktadır. Bu tez, Amasya şehir merkezinde tarihî öneme sahip sivil mimari örnekleri ve anıtsal yapıları barındıran tarihi bölgenin geçmişten günümüze değişim ve dönüşümünü incelemeyi amaçlamaktadır. Bu nitel araştırmada iki farklı veri toplam yönteminden yararlanılmıştır. İlk olarak, alanyazın kaynakları, kişisel ve resmi arşiv kaynakları, yerel fotoğraflar olmak üzere çeşitli belgelere ulaşılmıştır. Daha sonra alanında uzman bir arkeolog ile görüşme yöntemiyle veri toplama süreci desteklenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, tarihsel süreçte yaşanmış doğal afetler ve yangınların sivil mimari örnekleri ve tarihî öneme sahip yapılar üzerinde önemli etkisi olduğu orta çıkmıştır. Belirlenen ve günümüzde kentsel sit olarak koruma altında olan bir bölge üzerinde 20. yüzyıl başlarından günümüze kadar yaşanmış olayların betimlenmesi sayesinde bundan sonra yapılacak araştırmalara katkı sunması beklenmektedir.
Anadolu halk yapı sanatı ve çağdaş mimarlık pratiği: Cengiz Bektaş mimarlığında halk yapı sanatının izleri ve Denizli yöresi konutları örneği
(2023) Akmil Kahraman, İrem
Bu çalışmada, Anadolu halk yapı kültürüne önem veren ve bu konuda çalışmalar yapan Cengiz Bektaş'ın, Denizli yöresinde tasarladığı konut yapıları incelenerek, Bektaş mimarlığında Anadolu halk yapı kültürünün izleri aranmıştır. Bu amaç doğrultusunda, ilk bölümde halk yapı sanatı ve Anadolu yapı kültürü incelenmiş ve kavramsal olarak analiz edilmiştir. İkinci bölümde, Türkiye mimarlığında halk yapı sanatının izleri aranırken, bu bağlamda dünyada ve Türkiye mimarlığında etkili olan akımlar ve kavramlar açıklanmıştır. Üçüncü bölümde, Cengiz Bektaş mimarlığında Anadolu halk yapı sanatının izleri aranmış ve teorik çalışmaları ve mimari eserleri bağlamında çalışılmıştır. Bu çerçevede, ilk olarak Cengiz Bektaş mimarlık anlayışı analiz edilmiş, daha sonra halk yapı sanatı çalışmaları aktarılmıştır. Daha sonra Denizli yöresi özellikleri ve geleneksel Denizli konut mimarlığı özellikleri çalışılarak, tez kapsamında çalışma bölgesi olan Denizli'nin özellikleri aktarılmıştır. Bektaş tarafından Denizli'de tasarlanan beş konut yapısı incelenerek, çalışma kapsamında analiz tabloları oluşturulmuştur. Son olarak, yapılan analizler sonucunda elde edilen bilgiler, Anadolu halk yapı sanatı çerçevesinde değerlendirilmiştir. Yapılan teorik analizler ve yerinde incelemelerle, Cengiz Bektaş'ın yapılarını tasarlarken, Anadolu halk yapı sanatı özelliklerini, dönemin modern ve çağdaş gereklilikleri çerçevesinde sentezleyerek yeni bir mimari yorum oluşturduğu sonucuna varılmıştır.
Ankara'daki endüstri mirasının korunmuşluk durumu
(2022) Tuzocak, Melek
Cumhuriyet rejimi ile gündeme gelen ekonomik kalkınma planları neticesinde, Ankara'nın üstlendiği Başkent pozisyonundan kaynaklı, ulusun tamamına örnek olacak ve yol gösterecek bir endüstrileşme süreci geçirmesi hedeflenmiştir. Endüstrinin ekonomik kalkınma sürecinde önemli bir rol oynadığını göstermek, sanayi yapıları ile örnek olmak için Başkentte önemli adımlar atılmıştır. Ülkece kalkınmaya; genel olarak tarım, ulaşım, altyapı ve sanayileşme kavramlarının yardımı ile varılacağının düşünüldüğü bu süreçte yapılan birçok endüstri yapısı ve tesisi dönemin fiziksel, sosyal, kültürel ve ekonomik yapısını yansıtması sebebiyle korunması gerekli kültür mirası olarak ele alınmalıdır. Sanayi topluluklarının hafızasında endüstriyel gelişmelerin canlı kanıtı olarak yer edinen endüstri yapıları toplumların sanayi gelişimlerinin izlerini yani o dönemin sosyal ve kültür unsurlarını barındırdığı için bu yapıların varlığının tehdit altında olması bu unsurların sürekliliğin de tehdit altında olması anlamına gelmektedir. Bu çalışmada Ankara'da endüstri mirası kapsamında incelenebilecek yapıların ne derece korunabildiği ya da korunamadığı ortaya koyulmak istenmiştir.
Ankara'daki ilk alışveriş merkezi (AVM) örneklerinin kültür mirası bağlamında incelenmesi: Atakule ve Karum
(2022) Nalçacıoğlu, Erdem
Yerleşik hayata geçildiğinden beri insanların gündelik ihtiyaçlarını karşılamak üzere kamusal alan içerisinde belirli sınırlı alanları olan korunaklı alışveriş mekânları var olmuştur. Diğer yandan, yirminci yüzyıl ile teknolojik gelişmeler ve modern yaşama geçiş, mimarlık pratiğini etkilemiş; yapılar, form, işlev, malzeme ve yapım teknolojisi bakımından farklılıklar göstermeye başlamıştır. Bu gelişmeler ışığında alışveriş ihtiyacının giderilmesine yönelik, yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren Alışveriş Merkezi (AVM) yapıları belirmiştir. Alışveriş Merkezleri, gelişmiş yapım teknolojilerinin kullanıldığı, her çeşit perakende satış mekanını içinde barındıran, sosyal ve kültürel alanların da bulunduğu, kentten kopuk kapalı bir mekânsal organizasyon olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, yirminci yüzyılın ikinci yarısından sonraki küresel yaşam biçimini ve tüketim alışkanlıklarını yansıtan Alışveriş Merkezi (AVM) yapı tipolojisinin Türkiye'deki ilk örneklerinden olan Atakule ve Karum ele alınmıştır. Bu iki yapı, yirminci yüzyıl mimarlık mirasının korunması bağlamında incelenerek koruma değerleri ortaya konulmuş, sorunları tespit edilerek kültürel miras kapsamında geleceğe aktarılabilmeleri için çözüm önerileri sunulmuştur.
Ankara-Ulus Sümerbank genel müdürlük binasının yeniden işlevlendirme sürecinin 20. yüzyıl mimarlık mirasının korunması bağlamında incelenmesi
(2020) Şen, Aslı
20. yüzyıl mimarlık ürünleri, üretildiği dönemden bugüne tartışma konusu olmuştur. Bunun sebebi geleneksel, alışılagelmiş estetik anlayışın, bu yüzyılın mimari dilinde tamamen kaybolmasıdır. Önceki dönem mimarlığından farklı ölçütlere sahip olmaları, koruma nosyonunun da 20. yüzyıl mimarlık mirası bağlamında yeniden ele alınması gerekliliğini doğurmuştur. Miras kapsamında değerlendirilmesi için bir yapının, eskilik, estetik, tarihsel, işlevsel, sembolik gibi belirli değerlere sahip olması beklenir. Bu değerler, miras öğelerinin nasıl korunması gerektiğini etkileyen önemli faktörlerdir. Ancak, 20. yüzyıl mimarlık ürünleri bu kapsamda kimi değerlerle örtüşmemekte; yeni ölçütlere ihtiyaç duymaktadır. Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti Ankara, mimarlık tarihimizde önemli yeri olan çok sayıda modern mimarlık mirasına ev sahipliği yapmaktadır. Cumhuriyet'in kurulması ile Atatürk Bulvarı aksı ve onu besleyen diğer caddeler, banka yapıları, bakanlıklar, okullar, vb. modern kamu yapılarının ve yapı tipolojilerinin merkezi haline gelmiştir. Bu tez kapsamında incelenen 1937-1938 yılları arasında Alman mimar Martin Elsaesser tarafından tasarlanan Sümerbank Genel Müdürlük Binası da, bu aks üzerine konumlanan ve kente modern kimliğini veren yapılardan biridir. Bu çalışmada, 20. yüzyıl mimarlık mirası kavramına dikkat çekmek ve kısa zaman önce onarım geçiren bir örnek üzerinden uygulama alanında yapılanları tartışmak amacıyla, Sümerbank Genel Müdürlük Binası'nın yeniden işlevlendirme süreci incelenmiştir.
Antakya kentinde kültür rotaları oluşturmanın mimari mirasın korunmasına muhtemel etkileri
(2023) Nuraydın, Seren
Tezin ana konusu, Antakya Kentinin kentsel sit alanı bölgesi içinde yer alan mimari mirasın korunması ve sürekliliğinin sağlanması amacıyla kültür rotası önerisi oluşturmaktır. Bu amaç doğrultusunda tez kapsamında, Antakya kentinin tarihsel süreci ve kültür varlıkları irdelenmiştir. Mimari miras ve seçilen bölge özelinde alan araştırmaları yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda Antakya kentinin çok katmanlılığının önemi dikkat çekmiştir. Antakya kentinin sahip olduğu çok kültürlü yapısının, tarihsel dönemlerden ve medeniyetlerden günümüze ulaşan mimari mirasının sürdürülebilir ve bütüncül korunması amacıyla bu tez çalışması kapsamında kültür rotası planlaması bir araç olarak kullanılmıştır. Antakya'nın çok katmanlı kent özelliğine sahip olması, farklı dönemlere ve kültürlere ait izler barındırması sebebiyle kültürel rota oluşturulmasına uygun bulunmuştur. Tez çalışması kapsamında, Antakya kentsel sit alanı özelinde kültür rotası planlama ve kurgulama önerileri getirilmiştir. Bu çalışmanın amacı; Antakya'daki mimari mirasın farkındalığının arttırılması ve bölgenin sahip olduğu kültürel özelliklerin ortaya çıkarılmasıdır. Antakya'nın sahip olduğu kültürel mirasın deneyimlenmesi ve koruma bilincinin arttırılarak korumaya katkıda bulunması hedeflenmektedir.
Brüt beton yapılardaki bozulma tiplerinin tahribatsız muayene yöntemleri ile tespiti ve onarım yöntemleri: Ankara örneği
(2021) Okumuş, Merve
Günümüzde de en temel ve yaygın kullanılan yapı malzemelerinden biri olan beton 20. yüzyılın başında mimarlıkta kullanılmaya başlanmıştır. Betonarmenin kullanımı yığma sisteme dayalı mimarlığı dönüştürerek modern mimarlık olarak bilinen dönemin başlamasına katkıda bulunmuştur. Bulunduğu çevrenin çeşitli hava koşullarına karşı dayanıklılık gösteren ve önemli niteliklere sahip olan betonarme 1950'li yılların sonlarından itibaren brüt beton görünümüyle karşımıza çıkmaktadır. Brütalizm akımının da etkisiyle yaygın hale gelen brüt beton ile de modern mimarlık tarihinde önem taşıyan pek çok yapı inşa edilmiştir. Günümüzde varlığını sürdüren ve artık tarihi yapı statüsüne giren bu erken-modern yapılar yakın dönem mimarlık tarihimizi ve inşa edildiği dönemin özelliklerini yansıtması bakımından değerli olup bu yapıların geleceğe sağlıkla aktarılması önem taşımaktadır. Ancak, bu yapılarda uygulama aşamasında ya da kullanım aşamasında çeşitli etkenlerden kaynaklı birtakım bozulmalar meydana gelmektedir. Özellikle brüt beton yapıların korunarak geleceğe iletilebilmesi için ortaya çıkan bu süreksizliklerin tespitinin sağlanıp ihtiyaç durumunda uygun onarımlarla müdahaleler gerçekleştirilmelidir. Bozulmaların tespitleri ve yapılar hakkında bilgi alınabilmesi günümüzde de geliştirilmekte olan ve pek çok avantajı bulunan tahribatsız muayene yöntemleriyle sağlanmaktadır. Çalışma kapsamında yapılan araştırmalar, Ankara'dan örnek seçilen brüt beton yapılar üzerinden incelenmiştir. Bu kapsamda örnek yapılara dair ön araştırma bilgileri ve yerinde tespitlere göre uygulanacak tahribatsız muayene yöntemleri ve gerekli durumlarda uygulanacak onarım yöntemleri literatür araştırmaları üzerinden değerlendirme yapılarak sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Beton, Brüt Beton, Brütalizm, Tahribatsız Muayene Yöntemleri, Onarım Yöntemleri
Çift katmanlı cephelerin yangın güvenliği açısından incelemesi
(2021) Aşlar, Eylem Ezgi
Yapılı çevrede insan sağlığı, konforu ve güvenliği öncelikli öneme sahiptir. Güvenlik önlemleri içerisinde en önemli risklerin başında yangın riski gelmektedir. Bu nedenle yangın riski, yayılımı ve güvenliği konusu yapı tasarım aşamasından itibaren dikkat edilmesi gereken başlıca konular arasında yer alan kriterlerden biri olarak kabul edilir. Bu çalışma kapsamında 3 boyutlu olarak tasarlanan aynı kat yüksekliğine, farklı plan ve cephe türüne sahip yapı modellerinin yangın simülasyon programında analiz edilmiştir. Elde edilen veriler üzerinden cephe ve plan tiplerine göre yangın anında ortaya çıkan duman ve alev yayılım sonuçları tablolar halinde sunulmuştur. Elde edilen veriler sonucunda bu konu üzerinde ülkemizde daha detaylı çalışmalar yapılması gerektiği, yapının karar aşamasından uygulama aşamasına kadar simülasyonların dikkate alınarak projelendirme yapılması gerektiği ve yönetmeliklerin gerek tasarım gerek uygulama aşamasında iyi bir kılavuz olması adına geliştirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Cumhuriyet dönemi mimarlık mirası örneği olarak Saraçoğlu Mahallesi'ne yaklaşım ve müdahalelerin tarihi
(2022) Uçar, Enes
Cumhuriyet Dönemi'ni yansıtan bir kültürel miras örneği olan Saraçoğlu Mahallesi'nin korunmuşluğunun araştırıldığı bu tez çalışması kapsamında mahallenin 1979 yılında koruma altına alınması ve 1994 yılında satılmasının gündeme ilk gelmesiyle başlayan süreçten, günümüzde devam eden yenileme projelerini ve tüm tartışmaları kapsayan sürece odaklanmış olan bu çalışma, bir koruma tarihi okumasıdır. 1994 yılında mahallenin koruma kararının kaldırılması girişimi sonuçsuz kalmış olsa da bu konu ile ilgili tartışmalar 2013 yılına kadar devam etmiştir. 2013 yılına geldiğimizde bakanlar kurulu kararıyla mahalle afet riskli alan ilan edilerek koruma kararı kaldırılmıştır. Sonrasında ise yoğun tartışmaların, müdahalelerin ve buna karşı mücadelelerin sürdüğü bir süreç sonunda mahalle 2015 yılında tahliye edilmiş, 2018 yılında projelendirilmiş ve 2020 yılında başlayan çalışmalar kapsamında da yenilenmektedir. Saraçoğlu Mahallesi'nin koruma tarihinin anlatıldığı bu çalışmada hem satılması ya da yenilenmesini gündeme getiren devlet yetkilileri hem de mahallenin özgün haliyle korunmasının mücadelesini veren başta Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olmak üzere birçok meslek odası ve STK'nın kamuoyuna yansıyan tüm açıklama ve eylemleri süreç içerisinde takip edilmiştir. Aynı zamanda belge çalışması olan bu tez kapsamında süreçle ilgili tüm paydaşlarla görüşülmüş, kimi yöneticilerle röportajlar yapılmış ve yeni projeyle ilgili süreç gözlemlenmiştir. Ayrıca yenilenen proje detaylı bir şekilde incelenerek, koruma yaklaşımları açısından değerlendirilmiştir. Çalışmanın asıl odağı mahallenin 1979 yılında koruma altına alındıktan sonra gerçekleşen korunma süreci olmasıyla birlikte; Cumhuriyet Dönemi mimari atmosferi, Ankara'nın şehir planının gelişimi, mahallenin mimarı Paul Bonatz'ın hayatı, Saraçoğlu Mahallesinin genel özellikleri ve mahallenin yapım süreci de araştırılmış ve bugünkü tartışmaların daha objektif bir şekilde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Saraçoğlu Mahallesi'nin koruma tarihinin anlatıldığı bu çalışmayla beraber, benzer tehditler yaşayan kültürel miras eserlerinin korunması sürecine ışık tutacak bir mimarlık tarihi anlatısı oluşturulmuştur. Ayrıca Saraçoğlu Mahallesi'nin korunması sürecine ve koruma tarihi literatürüne bu çalışmayla, ciddi katkı yapılması hedeflenmiştir.
Decision making model for determining procurement method within public-private partnership framework for airport projects
(2019) Mohammed, Ali Omar Ramadhan
Kamu-özel ortaklığı (PPP), proje geliştirmenin en önemli strateji mekanizmalarından biridir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde havaalanları, otoyollar, köprüler, su kaynakları ve telekomünikasyon gibi altyapı projeleri için bir strateji olarak PPP alımının kabul edilmesi. PPP'nin şeffaf tedarik ve en iyi hizmet kalitesi ile paranın karşılığını alması beklenmektedir. Her ne kadar PPP çok karmaşık ve pahalı olsa da, bu projelerin başarısı kamu kuruluşları ve uygulayıcılar için önemli sonuçlar sağlamaktadır. Kamu-özel ortaklıkları projelerinin kritik başarı faktörleri, risk faktörleri ve karar alma araçları hakkındaki literatürün kapsamlı bir incelemesi, bu faktörlerin önemini ortaya çıkarmayı değil, aynı zamanda kapsamlı bir kararın olmadığını da gösterir. uygun bir PPP tedarikinin belirlenmesi için yapım modeli. Özellikle Türkiye'deki havaalanı projeleri, en çok talepkar altyapıların ve bu performansların uygulandığı temel performans düzeyinin, göstergelerin (KPI) bir bölümünü teşkil ediyor. Bu temelde, kamu-özel sektör Kİİ'leri, gelişmekte olan ülkelerdeki ortaklık projeleri (Türkiye) ve uygun PPP modellerinin seçimi, analiz edilmesi ve araştırılması gereken kritik konulardır. Bunun için veriler, eyaletlerde çalışarak ve Türkiye'deki özel PPP uzmanlarıyla anket yoluyla toplanmıştır. Kapsamlı bir sistematik literatür taramasından, 20 CSF ve 46 PPP projesi risk faktörü açıklığa kavuşturulmuştur. Anket anketi, 67'si yanıt veren 167 uzmanla, hem kamudan hem de Türkiye'deki özel sektörden havaalanlarının PPP projelerine cevap verdi. Bu çalışma, Karar Verme Modeli (DMM) için, gelişmekte olan ülkeler için havalimanları projeleri için PPP'ler için KPI'ları göz önünde bulundurarak en iyi PPP tedarikini belirlemek için bir metodoloji yaklaşımı sunmaktadır. Modelin altyapı projelerinde, çoğunlukla havaalanlarında kullanılması bekleniyor. DMM, AHP yöntemiyle başlayan, temelde AHP ve PROMETHEE yaklaşımına dayanan Çok Kriterli Karar Verme (MCDM) yöntemleri, AHP yöntemiyle başlayan ve belirli bir vaka incelemesi için kriterlerin ağırlıklarını belirleyen (New Antalya havalimanı) üzerine yapılandırılmıştır. - Türkiye). PROMETHEE yöntemi alternatifler için nihai sıralama elde etmek için kullanılır. AHP sonuçları, Türkiye'deki PPP havaalanı projeleri için en önemli kriterlerin vaka çalışmasına dayandığını; finans riskleri; istikrar; operasyon riskleri; proje ve süreç kalitesi; yasal çerçeve ve düzenleyici riskler; inşaat riskleri; proje planlama ve strateji; şeffaf yönetimler; ve çevresel ve mücbir sebep riskleri. Ayrıca, yeni Antalya havalimanı projeleri için en iyi PPP alımları elde edilmiş ve önem sırasına göre; yap-işlet-devret (YİD); yap-işlet-işletme modeli (BOO); yap-işlet-işlet-devret (BOOT); uzun vadeli kiralama (LTR); ve imtiyaz modeli. Bu metodolojinin ve DMM'nin her iki sektörden uzmanlar tarafından onaylanması, PPP tedarik seçiminde etkili bir yol olduğunu ve gelişmekte olan ülkeler için uygulanabileceğini göstermektedir. Önerilen araştırma metodolojisi ve DMM, bir araç olarak benimsenebilecek uygulanabilir, evrensel ve test edilebilir olup, karar vericilere, projeleri başarıyla geliştirmek için havaalanları için en uygun PPP tedarik sistemini seçmelerine katkıda bulunur.
Depreme dayanıklı mimari tasarım aşamasında derin öğrenme ve görüntü sınıflama yöntemi ile burulma düzensizliği tespiti
(2020) Bingöl, Kaan
Mimari tasarım süreci, ana tasarım kararlarının alınmasından detaylandırma aşamasına kadar, farklı birçok konuda uzmanlaşmış kişilerin iş birliği ile gerçekleşse de, ana kararların alınması, plan organizasyonu, kütle kurgusu vb. temel kararlar mimar tarafından alınmaktadır. Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD- Computer Aided Design ) ve Yapı Bilgi Modelleme (BIM- Building Information Modeling ) programları ise genellikle, tasarımın ana kararları alındıktan sonra etkili olmaktadır. Bu nedenle, süreçte alınan ana kararların taşıyıcı sistem hesabı sırasında değiştirilmesinin gerekmesi ise sıkça rastlanan bir durum haline gelmektedir. Bunun oluşmaması için mimari tasarımın erken evrelerinde deprem mimarlığı bilinciyle taşıyıcı sistem kurgusunun bir tasarım girdisi olarak sürece katılması gerekir; çünkü mimari tasarım aşamasında taşıyıcı sistem kurgusunun iyi düşünülmemesi, uygulama projesi aşamasında beklenmedik revizyonlarla karşılaşılmasına ve dolayısıyla hem süreç hem de maliyet olarak ciddi kayıplara neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, söz konusu probleme çözüm oluşturacak şekilde, derin öğrenme ve görüntü işleme yöntemleri kullanarak, tasarımın erken evrelerinde, mimarlara taşıyıcı sistem kararlarının deprem yönetmeliğine uygunluğu hakkında genel bilgiler verebilecek bir Düzensizlik Kontrol Asistanı (DK-Asistanı) oluşturulmasıdır. Böylelikle, tasarımın erken aşamasında doğru kararlar alınması sağlanacak, uygulama projesi aşamasında gerçekleşebilecek beklenmedik revizyonlar engellenebilecektir.
Detection of Plan Irregularities in Earthquake Resistant Architectural Design Through Machine Learning and Artificial Intelligence Integration
(2024) Kavlak, Selin Deniz; Akan, Aslı Er
Depremlerin yol açtığı can ve mal kayıplarını en aza indirmek için yapıların tasarım aşamasında düzenlilik ve düzensizlik durumlarının doğru bir şekilde değerlendirilmesi kritik öneme sahiptir. Bu tez, Türkiye Deprem Yönetmeliği kapsamında tanımlanan A1 burulma düzensizliği ve A2 döşeme süreksizliği gibi plan düzensizliklerinin, makine öğrenmesi ve görüntü sınıflandırma teknikleri kullanılarak tespit edilmesini amaçlamaktadır. Bu çalışmada, taşıyıcı sistemlerin plan düzenliliklerinin ve düzensizliklerinin otomatik olarak sınıflandırılması için bir derin öğrenme modeli geliştirilmiştir. Model, A1 ve A2 düzensizliklerini belirlemek amacıyla eğitilmiş ve bu düzensizlikleri taşıyan yapı planlarını doğru bir şekilde sınıflandırabilme yeteneğine sahip olmuştur. Elde edilen sonuçlar, geliştirilen modelin doğruluk oranının yüksek olduğunu ve taşıyıcı sistemlerdeki düzensizliklerin erken tespitinde güvenilir bir araç olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Bu tez, makine öğrenmesi algoritmalarının mimari tasarım süreçlerine entegrasyonunun, deprem riskini azaltmada önemli bir katkı sağlayabileceğini ortaya koymaktadır. Gelecekte, farklı düzensizlik türlerinin tespiti ve modelin genel performansının artırılması üzerine çalışmalar yapılması önerilmektedir.
Erken Cumhuriyet dönemi kent parklarının belediyeler dergisi üzerinden incelenmesi
(2020) Yılmaz, Tuğçe
Erken Cumhuriyet Dönemi mimarlığı bir devir kapanırken yeni bir devletin kuruluşunu ve ulusun değişen hayatının mimarlığa nasıl yansıdığı anlamak adına Türkiye mimarlık tarihinde önemli bir yere sahiptir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte yeni bir devletin inşa süreci başlamıştır. Cumhuriyet yönetim biçiminin benimsenmesiyle birlikte birçok yenilik yapılmış, cumhuriyetin ihtiyaç duyduğu yeni kamusal mekânlar bu inşa sürecinde şehirlerde yapılmıştır. Cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda, kentlerde imar planlamaları oluşturulmuş bu imar planlarında cumhuriyetin ideolojisini yansıtan kent parkları yapılmıştır. Kent parkları, halkın yeni sosyal yaşamının bir parçası olarak eğlenme, dinlenme, egzersiz yapma, toplanma gibi ihtiyaçları karşılamıştır. Parklar cumhuriyet şehirlerinin seküler kamusal mekânlarından biri olarak vazgeçilmez bir parçası olmuş, bazı şehirlerde belediye parkı olarak bazı şehirlerde ise daha büyük ölçekte tasarlanmıştır. Şehirlerde yapılan imar faaliyetlerinde belediyeler aktif bir şekilde rol almıştır. Erken Cumhuriyet Dönemi'nde Belediyeler Dergisi çıkarılmış, belediyelerin yapmış olduğu imar faaliyetleri bu dergide paylaşılmıştır. Belediyeler Dergisi'nde devletin bakış açısından ülkede yapılan çalışmaları analiz etmek mümkün olmuştur. Bu tez çalışmasında, Erken Cumhuriyet Dönemi mimarlığında kentin önemli odak noktalarından biri olan kent parkları, Belediyeler Dergisi üzerinden incelenmiş, şehirlerde yapılan kent parkları, yapım yılı, plancısı, çevresi ile ilişkisi, peyzaj öğeleri, anıt ve yapılar, günümüzdeki kullanım durumuna göre değerlendirilmiştir.
Examining the Spatial Development of Ankara's Cinnah Street in the Context of Civil Architectural History
(2024) Küçük, Esra Nur Eda; Özmen, Ceren Katipoğlu; Özmen, Ayça
Ankara'nın başkent seçildikten sonra açmıştır Cumhuriyet'in ilke ve inkılaplarına göre şekillenen modern bir şehir olması amacıyla gerçekleşen imar hareketleri ve artan göç, şehirde büyük bir değişim ve dönüşüme yol açmıştır. Bu dönemde halkın her kesiminden Ankara'ya gelenler için en önemli sorunlardan biri konut eksikliği olmuştur. Modernizm akımının da ivmesi ile modern konut üretme denemelerinin arttığı, yeni konut ihtiyacının mimarlık ortamını dönüştürdüğü bu süreçte Ankara önemi bir sivil mimari dönüşüm yaşamıştır. Günümüzde anıtsal yapılar kadar değerli görülmeyen bu dönemin sivil mimarlık ürünleri, gelecek nesillere aktarılması gereken, toplumun değişimi hakkında önemli bilgiler veren eserler olma özelliğini taşımaktadır. Bu tez çalışmasında, Ankara'nın başkent oluşundan itibaren önemli bir yere sahip olan, bugünkü adı ile Cinnah Caddesi'nin mekânsal gelişimi kronolojik olarak incelenmiştir. Çalışmanın amacı, Cinnah Caddesi boyunca var olan sivil mimarlık eserlerini kent ve mimari gelişim açısından bağlamından koparmadan incelemektir. Cinnah Caddesi üzerinde bulunan sivil mimari eserlerin, mimarlarının ve yapım süreçlerinin incelenmesi ve belgelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada, Ankara'nın tarihsel gelişimi, konut üretiminin tarihi ve modern sivil mimarlık eserlerinin gelişimi literatürdeki kaynaklar ve harita analizleri ile desteklenerek ele alınacaktır. Anahtar Kelimeler: Ankara'da Sivil Mimari, Cinnah'ın Mekansal Gelişimi, Cinnah Caddesi Konutları.
Geleneksel kerpiç mimarisinin korunması: Van ili Erciş ilçesi Tekler Mahallesi örneği
(2022) Ölmez, Bahar
Kerpiç, Neolitik Çağ'dan bu yana tüm dünyada barınma ihtiyacına cevap veren, kolay temin edilebilir, kolay uygulanabilir, ekonomik, ekolojik ve sağlıklı bir yapı malzemesidir. Ancak, Endüstri Devrimi sonrası değişen yaşam koşulları betonarme, cam, çelik, vb. çağdaş malzemeleri ön plana çıkarmış, kerpiç malzeme ve yapım tekniği bu süreçte unutulmaya yüz tutmuştur. Bugün ise, kadim bir yapı malzemesi olan kerpiç, hızlı tüketim alışkanlıkları ve yaşam biçimlerinin yol açtığı iklim krizi karşısında mimari bir çözüm olarak görülmektedir. Bu bağlamda, kerpiç yapı malzemesi, daha çok korunmaya, araştırılmaya ve geliştirilmeye ihtiyaç duymaktadır. Van ili Erciş ilçesine bağlı olan Tekler Mahallesi, kerpiç yapı malzemesi kullanılarak inşa edilmiş geleneksel mimariye sahiptir. Bu geleneksel dokunun doğal ve sosyal etmenlerle hızlı bir şekilde yok olmaya yüz tuttuğu mahallede, günümüzde, sadece 16 adet geleneksel kerpiç yapı tespit edilmiştir. Bu tez çalışması kapsamında, Tekler Mahallesi'ndeki mevcut geleneksel kerpiç yapıların belgelenmesi hedeflenmiştir. Bu doğrultuda, envanter fişleri hazırlanmış, yazılı ve görsel belgeleme çalışmaları yapılmış ve mimari çizimleri oluşturulmuştur. İlgili yapıların koruma sorunları saptanmış, yapıların korunmasına yönelik uluslararası koruma mevzuatı çerçevesinde ilkesel koruma önerileri sunulmuştur. Bu bağlamda, kerpiç yapı malzemesinin öneminin vurgulanması, teşvik edilmesi ve geleneksel kerpiç yapıların korunarak sürdürülmesi konusunda farkındalık yaratılması amaçlanmıştır.
İç ortam hava kalitesi ve sağlıklı çevre bağlamında binalarda doğal havalandırma stratejileri
(2023) Coşar, Merve
Son yıllarda hızla artan enerji ve doğal kaynak tüketimi çevresel, ekonomik ve sosyal açılardan küresel ölçekte dünyayı etkilemektedir. Bu durumda dünyada enerji ve doğal kaynak tüketiminin büyük bir bölümünü oluşturan binalar için çevre dostu stratejiler belirlenmelidir. Aynı zamanda bu stratejiler, insanoğlunun sağlıklı ve rahat bir düzeyde yaşamını sürdürmesini sağlayacak niteliklere sahip olmalıdır. Bu stratejiler arasında iç ortam hava kalitesi, kapalı mekanlarda kullanıcı konforu ve insan sağlığı, doğal havalandırma önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada, bu üç kavramla ilgili literatür araştırması yer almakta olup, Ankara'da bir ofis binasında yapılan alan çalışmasını içermektedir. Yapılan alan çalışmasıyla iç ortam hava kalitesinin kullanıcı memnuniyeti üzerindeki etkisini görmek için anket, iç ortam hava kalitesi ölçümleri ve ofis binasının doğal havalandırma potansiyelini ortaya koyan simülasyonlar yapılmıştır. Bu veriler ışığında ofis binası için doğal havalandırmaya yönelik tasarımsal önerilerde bulunulmuş olup, simülasyonlarla desteklenmiştir. Sonuç bölümü ise, yapılan literatür taraması verileriyle alan çalışmalarının yorumlanmasını içermektedir. Anahtar kelimeler: İç Ortam Hava Kalitesi, Kapalı Mekanlarda Kullanıcı Konforu ve İnsan Sağlığı, Doğal Havalandırma.
Importance of daylight as a component of sustainability in shopping mall examples
(2012) Al-Jubouri, Omar Hamad
The use of natural light in interior spaces of shopping malls is very beneficial because energy consumption can be reduced in this big scale building type and conditions for employees and numerous users of these spaces can be enhanced, which positively affect their health. The concept of sustainability is a rapidly growing area of focus for many interior designers. Interior designers are among professional groups who have a considerable impact on sustainability. The research explores the effects of daylight in the interior spaces of shopping malls for achieving sustainable interior spaces. The research hypothesis is that shopping mall with more daylight will be sustainable in many aspects such as enhancing indoor environment quality, energy efficiency, and as well daylight affects human behaviors and psychology. This research would contribute to the awareness on the necessity and ways of providing daylight in buildings, especially in shopping malls interior spaces. Ways of bringing natural light into inner spaces will be examined through providing examples and studies which have been done in this matter.

Browse

Browsing Mimarlık Bölümü Tezleri by Title